./BLOG

Internet, kinderen en ouders, hoe werkt dat nou eigenlijk?

22:17 uur @ 14-06-2019 - directe link - Tags: kinderen, long read, opvoeding, ouders, social media

Als ouders krijg je vroeg of laat te maken met het fenomeen dat ‘internet’ heet. Natuurlijk ben je daar zelf al een poos mee in aanraking gekomen. Op het moment dat je kinderen hebt en deze gaan daar ook mee aan de slag, dan ga je het internet op een heel ander manier bekijken. Het wereldwijde web is een mooie bron van informatie en een mooi middel voor interactie. Sterker nog, is er een sterke kentering gaande dat de traditionele informatie- en communicatiemiddelen rustig maar zeker aan het verdwijnen zijn.

Traditioneel vs modern

Neem nou eens als voorbeeld de bibliotheek, met boeken en encyclopedieën. Jaren terug was je, naast kranten en televisie, aangewezen op onder andere bibliotheken om jezelf te verrijken met informatie. Tegenwoordig open je een browser of praat je tegen je telefoon om datgene te vinden waar je naar op zoek bent.

Herken je nog dat je papier, enveloppen en postzegels moest kopen om met elkaar in contact te komen? Bellen is een bepaalde periode nogal aan de prijs geweest. Tegenwoordig stuur je elkaar een WhatsApp- of Signal-bericht, een Snap, een Tweet, een bericht op Discord of Trello of misschien nog wel een e-mail.

Televisiekijken en radioluisteren? Ja, er zijn voldoende mensen die dat nog doen, maar er is ook een grote groep mensen die liever ‘on demand’ kijkt en luistert en niet meer afhankelijk wil zijn van een opgelegde programmering. Bijvoorbeeld via diensten zoals YouTube, Netflix en Spotify.

Ouders en kinderen van toen

De ouders van ‘toen’ hadden kinderen zich voornamelijk bezighielden met buitenspelen, knutselen, ravotten, bouwen, tekenen, fantasietje spelen en nog meer van dat. Spelcomputers kwamen wel al in opmars, maar dat was nog niet voor een ieder weggelegd. Een soortgelijk iets gold ook voor de eerste thuiscomputers en een internetverbinding. Deze thuiscomputers en dan met name het internet was gewoon nog niet voor iedereen betaalbaar, beschikbaar en interessant genoeg. In 1998 reageerde men nog op het fenomeen mobiele telefoon alsof het de grootste onzin was.

Dat maakte ook dat de ouders van toen zich over het algemeen alleen maar hoefde te richten op opvoeding, scholing, schaafplekken, eventuele ruzies met vriendjes en vriendinnetjes sussen en zorgen dat de kinderen voldoende buiten speelden.

Prikkels? Prikkels waren er wel, maar wel een stuk minder dan nu. Prikkels kwamen van de televisie, radio, school, werk, buitenspelen en eventueel nog een (spel)computer. Doorgaans waren deze prikkels er overdag, niet ’s ochtends vroeg bij het opstaan, niet ’s avonds laat als je naar bed ging en al helemaal niet ’s nachts.

Ouders en kinderen van nu

Daar kan je je nu vast niets meer bij voorstellen. We lopen nu (bijna) allemaal rond met een supersnelle computer met supersnel internet in onze broekzak, jawel, met een smartphone. De meeste gezinnen hebben een computer, tablet of laptop thuis en bijna iedereen van het gezin loopt rond met en smartphone. Ja, uitzonderingen natuurlijk daargelaten. Er wordt nog wel eens gegrapt dat de huidige kinderen geboren worden met een tablet in hun hand.

Dat houdt niet alleen in dat de informatie- en communicatiekanalen voor de ouders veranderd is, maar ook die van je kinderen. Er is een overvloed aan informatie beschikbaar en in de praktijk ook een overvloed aan communicatie. De hoeveelheid aan informatie geeft als risico dat er ook veel informatie te vinden is waarvan de waarheid, accuraatheid of juistheid niet altijd even goed vastgesteld is. Dit geeft als risico dat onwaarheden als waarheden worden aangenomen en dat er op basis daarvan beslissingen genomen en/of acties uitgevoerd worden. Dit geldt voor zowel de ouders als voor de kinderen.

De communicatiemiddelen die ouders gebruiken, verschillen vaak ook van die van kinderen. Waarbij het voor de ouders gangbaar is om WhatsApp, e-mail, Twitter en Facebook te gebruiken (nee, brieven schrijven gebeurt vrijwel niet meer, ook niet bij deze groep), zie je bij de jeugd ook andere alternatieven gebruikt worden: Snapchat, Instagram, in game chats en andere platformen.

Okay, lange intro, maar wat is er zo belangrijk dan?

Er zijn in mijn ogen een aantal zaken van belang met deze ontwikkelingen: continue prikkels, groepsdruk, pesten, privacy en ‘jagers en prooien’.

Continue prikkels

Meedoen aan één of meerdere social media platformen en/of gebruik maken van één of meerdere communicatie-apps, zorgt er eigenlijk voor dat je jezelf de hele dag blootstelt aan prikkels: geluiden en meldingen van apps die jouw aandacht willen trekken: er is een nieuwe Snap, er is een nieuwe mail, er is iemand die jouw post geliked heeft, et cetera. Veelal staat men met deze prikkels op en gaat er letterlijk ook mee naar bed. De telefoon gaat mee de slaapkamer in en zelfs in bed wordt er nog op gekeken, want stel je voor dat je iets mist wat niet tot morgen kan wachten.

Mogelijke gevolgen: minder slapen; slechter slapen; prikkelbaar; geen moment echt rust voor jezelf; slechter presteren; minder geduld; meer gevoel van druk en verplichtingen.

Spreek het volgende met je kind af: stel je telefoon in dat er tussen 21:00 uur en 7:00 uur geen geluiden en meldingen worden gegenereerd, maar alleen voor noodoproepen (= bellen); neem je telefoon niet mee naar bed, maar leg deze buiten of aan de andere kant van je slaapkamer;

Groepsdruk

Door het met elkaar belangrijk vinden van likes, hartjes, volgers, aantal shares, et cetera (ook wel beloningen), leggen we elkaar onbewust (of bewust) de verwachting op dat we altijd moeten ‘scoren’. Een dag geen likes ontvangen, staat gelijk aan een dag niet nuttig geweest. Sommige mensen gaan vreemde of gevaarlijke dingen doen om meer van deze beloningen krijgen. Meer beloningen dan een ander of de meeste anderen, ja, dan hoor je er pas bij.

Mogelijk gevolgen: je staart je blind op deze beloningen en je maakt jezelf wijs dat je er anders niet bij hoort. Dit doet wat met jouw zelfbeeld. Daarnaast zorgt dit gedrag er ook voor dat je anderen stimuleert hier aan mee te blijven doen en daardoor blijven we dit met elkaar doen. Je leven kan in het teken gaan staan van deze beloningen en stel jezelf eens de vraag: “Voor wie doe ik dit nou eigenlijk?”

Probeer het volgende aan je kind duidelijk te maken: het klinkt waarschijnlijk heel flauw, maar jouw waarde hangt echt niet af van likes en hartjes, et cetera. Wie jij bent als persoon en hoe je je gedraagt tegenover anderen, is in de echte wereld veel belangrijker dan het aantal volgers dat je hebt. De meeste mensen verdienen geen geld met het aantal volgers. Echte vrienden (dus niet jouw 500 Facebook-vrienden) krijg je door jouw gedrag en jouw persoonlijkheid, niet omdat je 1.000 likes hebt gekregen op jouw laatste post.

Pesten

Vroeger was pesten ook mogelijk en dat werd ook vaak gedaan. Het verschil met nu is echter dat anoniem pesten een stuk makkelijker is. Waar pesten in het verleden vaak ophield als je weer thuis kwam, kan dat nu 24 uur per dag door gaan en kan het via allemaal verschillende kanalen bij je binnenkomen.

Mogelijke gevolgen: de gevolgen van pesten kunnen erg verschrikkelijk zijn. Hier zijn helaas voldoende verhalen over bekend.

Spreek het volgende met je kind af: als er gepest wordt, neem dan altijd iemand in vertrouwen waaraan je dit vertelt, bij voorkeur jouw ouders. Als je er niet over praat, dan voel je jezelf helemaal alleen. Pesterijen kunnen niet altijd zelf worden opgelost. Schakel jouw ouders in zodat je je in ieder geval niet alleen voelt en zodat ze je kunnen helpen om het pesten te stoppen.

Privacy

Een heikel punt en een, in mijn ogen, zorgwekkende ontwikkeling is dat men er weinig problemen mee lijkt te hebben om hun hele leven op internet te zetten. Van kattenkwaad, tot dronkemansacties, van ruzies, tot echtscheidingen, van babyfoto’s tot foto’s van het hele leven van iemand.

Als je dit allemaal met je volle verstand op het internet plaatst en je bent jezelf er van bewust dat deze informatie nooit meer van het internet verdwijnt en zichtbaar is voor meer mensen dan je in eerste instantie verwacht, dan is het prima. Vraag jezelf af of je zelf wel beseft wat er met als jouw informatie gedaan kan worden. Vraag jezelf dan af of jouw kind, waarvan het ‘fontanelletje’ nog lang niet gesloten is, dit ook wel kan beseffen.

Mogelijke gevolgen: identiteitsfraude; confrontaties door (potentiële) werkgevers en vreemden met informatie die jij ook online hebt gezet; schending van privacy van mensen die geen instemming hebben verleend; in de nabije toekomst een hogere premie op verzekeringen / hypotheken omdat er een risicoprofiel is gemaakt op basis van jouw social media gegevens: roken, alcohol drinken, wilde (gevaarlijke) sporten, opleiding, vrienden, aantal versleten partners, ziektes, ziektes in de familie, enzovoorts.

Mogelijke mitigerende maatregelen: plaats in vredesnaam toch niet je hele leven op social media. Vraag jezelf af wie je daar nou eigenlijk echt een plezier mee doet. Als je dan toch de drang hebt om dingen te delen, stel jezelf dan de vraag wat er met die gegevens gedaan kan worden als ze in handen vallen van criminelen en/of partijen waar jij (later) diensten van wel afnemen. Vraag jezelf ook af of anderen het prettig vinden dat jij informatie over of foto’s van hen online zet.

Jagers en prooien

And last, but not least: de jagers en de prooien. Op het internet ben je door het gebruik van social media al snel makkelijk een prooi voor potentiële kwaadwillenden. Zo zijn er verschillende soorten jagers en prooien te bedenken, maar aangezien het hier over ouders en kinderen gaat, beperk ik mezelf tot jagers die het op (kwetsbare) kinderen voorzien hebben: loverboys en pedoseksuelen.

Op het moment dat kinderen zich op het internet begeven, hun hele leven daarop vrijgeven en snel veel contacten leggen (met vreemden), dan is er een kans dat ze uiteindelijk een keer benaderd gaan worden door een jager. Jagers spelen in op de zaken waar de kinderen kwetsbaar voor zijn en dat geuit hebben op het internet: ik ben te dik, ik ben lelijk, mijn ouders haten me, niemand vindt mij leuk.

Mogelijke gevolgen: de mogelijke gevolgen van contact met dit soort jagers ga ik verder niet uitleggen, dat moge vanzelfsprekend zijn.

Maak je kinderen bewust: maak je kinderen er zich van bewust dat niet iedereen die ze online ontmoeten ook daadwerkelijk is wie ze zeggen dat ze zijn. Iemand die zich voordoet als 8, kan makkelijk 20 zijn. Iemand die zich voordoet als man, kan ook een vrouw zijn. Foto’s zijn niet per se van degene die het profiel bedient. En misschien nog wel het belangrijkst: praat regelmatig met jouw kinderen over wat ze meemaken op het internet.

Waar begin ik?

Als security-specialist is het voor mij heel eenvoudig om aan te raden om allemaal tracking-apps, safety-apps en spy-apps te installeren op de telefoon van je kinderen. Dan kan je altijd in de gaten houden wat ze doen op hun telefoon, waar ze zijn, met wie ze contact hebben, waarover ze contact hebben, enzovoorts.

Maar eerlijk gezegd geloof ik daar niet in. Ik geloof er in dat we onze kinderen (en onszelf) meer bewust en meer weerbaar moeten maken. Mijn voorkeur gaat uit naar het zorgen dat je in gesprek bent met elkaar. Bespreek met regelmaat wat er gebeurt op het internet. Vraag aan jouw kinderen of er gepest wordt en of er vreemde mensen tegen hen praten. Leg hen de voordelen en de gevaren uit van het internet en overdrijf hier niet bij. Op het moment dat je niet meer geloofwaardig bent, dan nemen ze je niet serieus.

Zorg ervoor dat je kinderen je blijven vertrouwen en dat ze altijd naar je willen en durven toekomen op het moment dat er iets vreemds of vervelends gebeurt.

Als je jonge kinderen hebt, kan je ook met elkaar afspreken dat je periodiek even de telefoon doorbladert om te kijken of er geen gekke dingen gebeuren. Hierbij zorg en beloof je dan wel dat je de privacy zoveel mogelijk respecteert en dat je ze niet afrekent op dingen die niet belangrijk genoeg zijn.

Als je oudere kinderen hebt, gaat dát (waarschijnlijk) niet meer werken, daarom is het belangrijk dat je ze dan al bewust, alert, weerbaar en transparant hebt gemaakt.

Blijf in gesprek!

Blijf alert, denk na en wees veilig. ./Barry